Oslobođenje i ujedinjenje vaskolikog srpstva

Za mene je, i pored uobičajene mnogobrojne ponude događanja i u Crnoj Gori, i u Srbiji, najupečatljivije gostovanje Latinke Perović kod Darka Šukovića. Latinka je osoba kojoj godine nijesu naudile u intelektualnom pogledu, dapače, samo su nagomilale ogromno inetelektualno iskustvo, što, uz njenu pronicljivost i analitičnost, daje nevjerovatnan rezultat i svojevrsnu magnetnu rezonancu ovdašnjih društava i njihove bliže i dalje prošlosti.

Malo je Srba koji će tako otvoreno i sa intelektualnom ekvidistancom govoriti o psihološkom profilu srpskog nacionalizma i njegovim korijenima u posljednja dva stoljeća, vezujući ga za period istorije koji neki istoričari nazivaju iznova stvaranjem srpskog etnikuma i izgradnji savremene naciije. I sam sam pisao o potrebi pridošlica u tek oslobođenu Srbiju, od četvrte decenije XIX stoljeća, koja je, kako to tvrde srpski istoričari, Vasa Čubrilović i Radovan Samardžić, u sedmoj deceniji prethodnog stoljeća imala u vrh glave 50.000 stanovnika, da krajeve iz kojih su došli u Srbiju učine dijelom svoje nove domovine.  Latinka je veoma slično tragala za uzrocima velikonacionalne ideje srpskog naroda u, kako ona kaže, doseljavanju pripadnika raznih naroda i etničkih grupa u ondašnju Srbiju. Uz to, objašnjava vječitu potrebu za obmanom, samoobmanom i mitomanijom u srpskom narodu primjerom razgovora poznatog srpskog pravnika, Slobodana Jovanovića, sa svojim ocem Vladimirom, koji je, u svom romantičarskom zanosu, pisao da su Srbi imali najrazvijeniju, najkulturniju i najbogatiju državu u Evropi u IX stoljeću.

Kad on pita svog oca zašto su se izmišljali i preuveličavali događaje iz povijesti otac Vladimir mu odgovara – „pa, nismo imali ništa“. To „ništa“ i njegovo pretvaranje u „nešto“ je  postao trade mark velikosrpske propagande do danas. Latinka veoma pronicljivo navodi i glad za teritorijama kao posljedicu doseljavanja, govoreći da su svi novopridošli željeli prisvajati teritorije iz kojih su došli i smatrali ih dijelom srpskog etničkog prostora.

„Spoljašnja ili unutrašnja katastrofa poduhvata Velike Srbije“, piše veliki srpski socijalista, Svetozar Marković, „leži u činjenici da srpski narod živi izmešan sa drugim narodima, nema geografske i etnografske granice, tako da bi morao 'uzeti ulogu osvajača”.  Latinka navodi riječi „jednog srpskog demokrate“, koji je na njene riječi o potrebi emancipacije u Srbiji i korijenite promjene svijesti, odgovorio „zar da se odreknemo Kosova, Republike Srpske i Crne Gore“, aludirajući da se tim„odricanjem“ ne mogu dobiti izbori u Srbiji.

Veselin Čajkanović i Svetozar Marković su pisali da je srpsko pravoslavlje bilo veliki “kočničar”, prvo duhovne, a onda i ekonomske emancipacije srpske nacije. Možda će se Srbija u današnje vrijeme ekonomski emancipovati, ali uticaj SPC do danas i danas, a očigledno i ubuduće, ostaje najveća prepreka duhovnom preporodu i stvaranju moderne srpske nacije. Otuda i ne čudi ponašanje njenih velikodostojnika i izjave koje slušamo i danas i posljednjih tri decenije. SPC je, ništa drugo, do produžena ruka velikosrpske ideologije, koja je toliko utemeljena u njoj da prečesto postaje njen najradikalniji zagovornik. Nije daleko od istine da, što je njen uticaj veći u narodu, to su veće mogućnosti za tragične posljedice. To smo već imali priliku da se uvjerimo u bližoj prošlosti. Konačno, ta vrsta „duhovnog“ povezivanja i insistiranja krugova u SPC i oko nje na povijesnim i vjerskim vezama sa istokom, čine je taocem ruskih interesa na Balkanu i antagonizovanu sa zapadnom civilizacijom i njenim vrijednostima.

Nedavno je u centru Beograda održana konferencija “Ka bezbednijoj Srbiji” u organizaciji ekstremno – desničarske i nacionalističke organizacije Nacionalna avangarda. I to samo po sebi ne bi bila neka značajna vijest, takvih skupova ima često po Beogradu, da na toj konferenciji nije učestvovao čitav državni vrh Srbije, a BIA bila učesnik. Obrazloženje je “osnivači Nacionalne avangarde su doktoranti, masteranti i studenti sa Univerziteta u Beogradu”. I to je vjerovatno, nažalost, tačno. Oni sami ističu slike na kojima prisustvuju osnivačkom kongresu “Srpske desnice” koju predvodi „čuveni“ Miša Vacić ili na kojima zajedno posjećuju Gazimestan.

Kad Nacionalna avangarda piše na svom sajtu o tri stuba svog djelovanja, navode kao prvi borbu za identitet, kao drugi stub navode da „istorijski cilj srpske nacije je oslobođenje i ujedinjenje, kao i kod svih ostalih evropskih nacija. Iz toga proizilazi da je potrebna aktivna državna politika Srbije prema Кosovu i Metohiji, Crnoj Gori, Republici Srpskoj, prema nacionalnim manjinama Srba u susednim državama. To je istorijski cilj. “Treći stub je „nove generacije mladih, obrazovanih ljudi koji neguju nacionalna osećanja i svest o istorijskom nacionalnom interesu i kao mestu Srpstva u savremenosti“.

Pretpostavljam da srpski politički vrh dijeli ovakva stanovišta o „oslobođenju i ujedinjenje“, kad se našao čitav na njihovoj konferenciji! Kao mjesto djelovanja kažu da je „najvažniji srpski front“ u Beogradu, što u prevodu znači da će djelovanje u širenju srpstva biti putem ideološko-nacionalne, vjerske, kulturne i svim mogućnostima interneta indoktrinacije unutar države i u okruženju, posebno mlađih naraštaja.

Neko bi rekao – ništa novo, Crna Gora je to doživljavala od Garašanina pa nadalje.

No, jesmo li izvukli nauk da nije oružje najvažnije sredstvo odbrane, ono dolazi kad je đavo došao po svoje. Država se brani mudrošću, radom, izgradnjom sebe i odbranom sebe i svog nacionalnog, kulturnog i medijskog prostora, korišćenjem iterneta… Kad ga pomenuh, za početak da se izborimo za svoju vikipediju. No se bojim da ne nastavimo kao do sad, sve dok ne izgubimo sve mlađe naraštaje, a onda će i sprdnja od „ustavnog patriotizma“ i građanska država otići u bestragiju!

*Tekst prenosimo sa portala Aktuelno uz dozvolu autora