Rod je imitacija za koju ne postoji original

Londonska galerija Haywart trenutno je domaćin izložbe DRAG: Self-portraits and Body Politics, koja se najpre bavi generičkim terminom „drag,“ koji se odnosi na javne umetničke nastupe u okviru kojih onaj/a koji nastupa kreira alter-ego, a kako bi se parodirali kulturološki, društveni i politički sistemi.

Iako je drag u filmskoj industriji postao popularan još pedesetih godina prošlog veka, njegova ukorenjenost u različitim kulturama ide još dalje, pa je bio deo različitih tradicija tokom čitave ljudske istorije. Prvi trag o performansima ovog tipa potiče iz 1870. godine, te se drag prizori pojavljuju na jednom printu koji prikazuje nastup tog tipa, i ukazuje na samo poreklo termina, koji verovatno potiče iz XIX veka, a odnosi se na duge suknje koje su tokom nastupa nosili muški glumci tog vremena.

U prvoj polovini XX veka mali broj umetnika, uključujući Marcela Duchampa i Clauda Cahuna, koristili su drag, i uklapali ga u dela koja su proizvodili. Forma je počela još šire da se koristi od šezdesetih godina prošlog veka, kada je drag postao deo većeg broja nastupa, i počeo da se koristi u pokretima za borbu za ljudska prava, te u okviru feminističkih pokreta.

Umetnici čija su dela izložena u izložbe DRAG: Self-portraits and Body Politics skreću pažnju na načine na koji je rod konstruisan, i na koje se izvodi od strane pojedinaca i pojedinki tokom svakodnevnih aktivnosti, stvarajući tako rutinu i hroničnu manifestaciju roda. Drag je tu da omogući konstantnu tranziciju i stanje transformacije koja traje, a o čemu je pisala i Judith Butler u svom Gender Trouble, gde kaže „da ne postoji originalni ili primarni rod koji drag podražava, već da je rod samo po sebi imitacija za koju original ne postoji…“

Jedan broj umetnika koji učestvuju na izložbi istražuje i funkcionisanje bez roda, te se u okviru njihovih radova pojavljuju subjekti koji nisu „ni jedno ni drugo,“ već se nalaze negde između. Tako, na primer, autoportreti koje pravi Luciano Castelli emituju prizore koji su motivisani stavom da svi u sebi sadržimo i ono što se smatra muškim aspektima, te ono što se smatra ženskim. Zanimljivi su i radovi Eleanor Antin, u kojima raspravlja o tome koliko su uobičajene tačke samodefinicije – pol, godine, talenat, vreme i prostor, zapravo tiranska ograničenja koja su joj uskratila slobodu izbora. Pored toga što preispituje i parodira samu ideju roda, drag osvetljava i druge sisteme represije, te, na primer, umetnik Ming Wong koristi drag kako bi kritikovao kulturološke i rasne stereotipe, dok se Jo Spence i Paul Kindersley orijentišu na kritiku konzumerizma i klasne podeljenosti.

Tako ova izložba, koja pored velikih figura kao što su Pierre Molinier i Cindy Sherman, afirmiše i mlade umetnike koji su tek na početku karijere, okuplja veliki broj različitih pristupa drag-u, odbijajući linearno i hronološko istraživanje forme, nudeći na kraju veliki broj glasova koji su u međusobnom, ali i u sukobu sa samim sobom.