Tekstovi sa tagom: lgbt istorija

Ova studija predstavlja istraživanje do sada neispitane teme koja se tiče homoseksualnosti u srednjovekovnoj Srbiji. U radu su predstavljeni najvažniji izvori i ukazano je na osnovne principe njihove metodološke obrade. Razmotrena je, takođe, srednjovekovna slovenska terminologija kojom se označavala homoseksualnost, kao i jezik kojim se o navedenoj problematici pisalo i (verovatno) govorilo. Kao najvažniji izvori izdvajaju se oni vezani za pokajničku praksu srednjovekovne crkve kao što su upitnici sa pitanjima koje je trebalo postaviti verniku prilikom ispovesti i crkvenopravni spomenici kanonskog i penitencijalnog prava koji su sadržavali detaljne opise telesnog greha na osnovu kojih se određivala njegova težina i vrsta crkvene kazne

Do nedavno se homoseksualnost retko prikazivala na velikom platnu, a i kada jeste bilo je to nešto čemu bi se trebalo podsmevati, što bi trebalo sažaljevati, čak nešto čega bi se trebalo plašiti. Holivud, taj veliki kreator mitova, naučio je strejt ljude šta da misle o homoseksualnosti, a gej ljude šta da misle o sebi. Niko nije odoleo tom uticaju, ali su filmski umetnici iz drugih krajeva sveta doneli i nove struje, a posebno u poslednje vreme, kada se kvir identiteti prikazuju mnogo slobodnije

"Čovek o kome nam govore i koji treba da postane slobodan već je, po sebi, rezultat potčinjavanja čiji koreni sežu mnogo dublje u prošlost. Jer, njega nastanjuje ona ’duša’ koja je i sama točkić u mehanizmu ovladavanja i upravljanja telom. Duša je rezultat i instrument političke anatomije; duša je tamnica tela" ( Mišel Fuko, Nadzirati i kažnjevati: Nastanak zatvora, Prosveta, Beograd, 1997)

Izmišljene činjenice su jedan od osnovnih problema kvir istorije, a prostor su pronašle zbog nedostatka informacija o manjini za koju se dugo verovalo da uopšte i ne postoji

Koliku važnost je država pridavala novim odnosima u društvu, svedoči i činjenica da je seksualno obrazovanje ušlo u osnovne i srednje škole. Aleksandra Kolontaj piše: „Seksualno obrazovanje treba u školama da počne u uzrastu od 12 do 13 godina. U protivnom, suočićemo se sa takvim ekscesima, kao što je rana trudnoća. Nisu redak slučaj danas trudnoće sa 14 godina.“

Junak ovog filma je svoju vojnu službu doveo do kraja, a da niko nije otkrio da je homoseksualac. Drugi nisu bili te sreće, pa je na hiljade vojnika zbog homoseksualnosti otpušteno iz vojske, a u tom trenutku nije prestala samo vojna služba, već i čitav život, budući da za homoseksualce nije bilo mesta, ljubavi i posla. Na pitanje „Da li je srećan što je gej?“ junak ovog filma odgovara sa „Ne znam. Nikada nisam bio nešto drugo.“

U Domu za stara i iznemogla lica u Mostaru sa osobama koje su svoj aktivni životni vijek proživjele/i u drugim okolnostima i vremenima, razgovaralo se o LGBT temama. Ne iznenađuje da niko od njih nije znao šta znači skraćenica LGBT, niti izjave da “nisu odgojeni da o tome pričaju”, ali iskreni odgovori i njihova radost jer osjećaju da su ponovo važni jer ih neko nešto pita i traži mišljenje, mamili su osmijeh na lice. Uostalom, ko se još ne bi nasmijao kada bakica od 80-tak godina za Eltona Johna kaže “gluho bilo, daleko mu kuća od moje”

Što se tiče LGBTQ aktivizma u zadnjih 20 godina, on definitivno ima uzlaznu liniju i osvaja javni prostor, najviše zahvaljujući grupi upornih aktivista. Istina i socijalna klima se donekle promijenila, ali naše je mišljenje da je to uglavnom posljedica međunarodnog pritiska, nego promjene kulturne/socijalne paradigme

Evropsko zakonodavno i evropska praksa u tretiranju homoseksualnosti imali su značajnog uticaja i na srpsko društvo u periodu njegove emancipacije od osmanske vlasti. U srpskim zajednicama, koje su posle turskog osvajanja Srbije konstituisane na prostorima Habzburške monarhije, važila je u normativnom smislu sve do kraja 18. veka Teresiana, kazneni pravni korpus Marije Terezije, u kome je prema tadašnjem evropskom modelu homoseksualnost, označena kao sodomija, kažnjavana smrću. U Kneževini Srbiji evropsko zakonodavstvo je takođe uticalo na formulisanje zakona prema kojima je homoseksualnost svrstana u krivično delo

Televizijski snimak iz osamdesetih godina prošlog veka prikazuje građane Sunderlanda u Velikoj Britaniji, te otkriva stavove o homoseksualnosti koje su imali u to vreme. Javno mnjenje je bilo više podeljeno nego što se danas misli, pa iako je situacija u Srbiji, te nekim drugim zemljama, u to vreme sigurno bila drugačija, kratki intervjui su dragoceno svedočanstvo za pripadnike LGBTIQ populacije širom sveta

Baltrop, afro-američki fotograf, rođen je u Bronx-u 1948. godine, a njegova majka je pripadala redu Jehovinih svedoka, te je od samog početka prezirala njegov rad, i uništavala fotografije koje je počeo da pravi još kao tinejdžer

Jedan od rođaka velikog umetnika, koji je ostao poznat jednostavno kao Michelangelo, objavio je 1623. godine zbirku pisama u kojima je muški rod onih sa kojima se umetnik dopisivao promenjen u ženski, kako bi se sakrila homoseksualna priroda vajara, te je tako ostalo u narednih 200 godina. Na ovu nepravdu je pažnju obratio John Addington Symonds, koji se bavio istorijom porodice Buonarroti, pa je 1892. već ukazao na taj problem. Ipak, o homoseksualnom identitetu umetnika je slobodnije počelo da se raspravlja tek poslednjih godina

Veliki korak je postao moguć tek kada drugačiji više nisu mogli da trpe, pa su se protesti proširili ulicama Njujorka nakon još jedne policijske racije u klubu Stonewall Inn, danas legendarnom Greenwich Village gej baru. Poznatiji kao „Stonewall pobuna“, ovi su protesti postali prvi korak ka politizovanju identiteta, i rođendan modernog LGBTIQ pokreta. Istina je da ni tog junskog jutra jednakost nije izgledala kao nešto što je moguće, već samo kao fantazija onih koji se toliko razlikuju da nemaju šta da izgube. San o jednakosti je u mnogim delovima sveta i danas samo fantazija, ali neophodna, budući da je strah od svega građane počeo da gura u desno, baš tamo gde su i neki njihovi dedovi tražeći utočište od nepoznatog pronašli pakao za druge

„Monogamija je bolest među homoseksualcima jednako kao i među heteroseksualcima. Svi smo mi ljudi.“

Sa dve drugarice sam krenula ka Studentskom centru: grupa mladića nas je pratila, vređajući nas i pljujući na nas, u gomili ljudi. Moja prijateljica se osvrnula i samo im rekla: smirite se duše. Meni je došlo da urlam. Prolaznici su komentarisali na razne načine, uglavnom šta se petljamo sa uvrnutima, treba ih sve poubijati, prljaju našu novu Srbiju. Neki su jednostavno bili uplašeni ili zbunjeni. Ali nikoga nisam čula da kaže: pustite ih, i oni su ljudi kao i mi, imaju osnovna ljudska prava.